W ciepły, majowy weekend wyruszyliśmy odkrywać kolejną gminę – Buk.
Buk
Miasto Buk zwiedzaliśmy głównie z questem, nie będę opisywać zatem po kolei ani nie wskażę wszystkich miejsc, żeby nie psuć nikomu zabawy. 🙂 Miejscowość wywarła na nas pozytywne wrażenie, jest bardzo schludna i zadbana. Dużym plusem z punktu widzenia zwiedzającego są umieszczone na historycznych budynkach tablice, z których możemy poznać najważniejsze fakty ich dotyczące. Natomiast legendę związaną z Bukiem możecie obejrzeć w tym filmiku.
Kościoły
W Buku funkcjonują dwa kościoły. Parafialny to zabytkowy kościół Świętego Stanisława Biskupa. Ta klasycystyczna świątynia została wzniesiona w latach 1838-1846 na miejscu dawnej, gotyckiej, którą rozebrano po zawaleniu się wieży w 1806 roku. Podczas II wojny światowej, jak wiele innych, służył za magazyn. W 1945 roku wycofujące się wojska niemieckie spaliły kościół, zniszczony został m.in. ołtarz. Po wojnie budynek odbudowano pod okiem znanego nam już architekta, Rogera Sławskiego. Obecnie kościół stanowi sanktuarium Matki Bożej Bukowskiej Literackiej. Trafiliśmy na dzień komunii, więc nie udało nam się obejrzeć wnętrza.
Druga świątynia to również zabytkowy kościół Świętego Krzyża z 1760 roku. Jak już wiecie, badzo lubię drewniane kościoły, dlatego zależało mi na zobaczeniu wnętrza, niedziela okazała się jednak kiepskim dniem na umówienie zwiedzania. Obecnie od wybuchu wojny w Ukrainie, odbywają się tu msze dla naszych wschodnich sąsiadów. Obejrzeć wnętrze i poznać przy okazji historię można oglądając filmik z serii “Szlakiem drewnianych kościołów”. Przy kościele znajduje się zabytkowy cmentarz, na którym pochowani są m.in. kosynierzy bukowscy, powstańcy wielkopolscy czy rodzina Niegolewskich.
Dawne kościoły i cmentarze
Jak w wielu innych miejsowościach, tak i w Buku współistniały ze sobą różne wyznania. Był tu zatem także kościół ewangelicki i synagoga.
W budynku tego pierwszego mieści się obecnie kino “Wielkopolanin” (od 1970 roku) oraz biblioteka i Izba Muzealna Ziemi Bukowskiej. Muzeum niestety czynne jest tylko w tygodniu, nie dane nam zatem było zobaczyć jego eksponatów.
Również synagoga od dawna nie pełni swojej pierwotnej funkcji, choć jest ponoć najlepiej zachowanym tego typu budynkiem w Wielkopolsce. Wzniesiono ją ok. 1900 roku. Podczas II wojny światowej została zdewastowana i służyła najpierw jako areszt tymczasowy dla bukowskich Żydów, a potem stolarnia i fabryka mebli. Od 1950 budynek był siedzibą klubu sportowego MKS Patria Buk. Synagoga przechodziła jeszcze przez różne ręce, aby ostatecznie trafić na własność gminy i po kapitalnym remoncie w latach 2017-2018 stać się Salą Miejską, w której odbywają się śluby cywilne, posiedzenia rady miejskiej oraz różnego rodzaju wydarzenia kulturalne i artystyczne. Trzeba przyznać, że budynek z zewnątrz wygląda naprawdę pięknie.
Tuż obok warto rzucić okiem na dawną szkołę talmudyczną.
Znacznie gorzej zachował się cmentarz żydowski. Została z niego tylko brama. Na zdjęciach w internecie widziałam jeszcze jakieś pojedyncze macewy, ale na miejscu zastałam tylko chaszcze.
Upamiętnienia
W Buku nie zapomina się o ludziach, którzy zapisali się w historii. Znajdziemy tu więc dwa hołdy dla nich. Jeden to odsłonięty w 1989 roku pomnik Bohaterów Ziemi Bukowskiej. Na granitowych płytach przyczepionych do pomnika widnieje 226 nazwisk uczestników powstania wielkopolskiego służących w I i II kompanii bukowskiej.
Drugim hołdem jest powstańczy mural o powierzchni ok. 200m2. Znajdziemy na nim liczne nawiązania do bukowskich miejsc i osób. Niestety samochody zastawiły go na tyle, że nie udało się zrobić lepszego zdjęcia, ale można podejrzeć szczegóły w linku, który podam na końcu.
Zabytkowe budynki
Spacerując po Rynku, placu Reszki czy ulicy Mury, napotykamy na wiele historycznych budynków. Mamy tu XIX-wieczny ratusz z trzema trójkątnymi zwieńczeniami, który podobno dawni mieszkańcy nazwali „oślimi uszami członków magistratu”. 😉 Jest pochodzący z XVI wieku pałac biskupów poznańskich, który jako jeden z dwóch budynków przy rynku ocalał z wielkiego pożaru miasta w 1858 r. Są także dawny szpital Świętego Ducha czy dawny sąd z więzieniem. Trzeba tylko być uważnym i czytać, aby po kolei znajdować te perełki, bo wiele z nich jest w naprawdę dobrym stanie. Koniecznie też poszukajcie śladów po dawnych murach obronnych!
A żeby zregenerować siły, wstąpcie na kawę i kawałek (wielki!) ciasta do Cafe reSzka.
Niepruszewo
Poza Bukiem postanowiliśmy zwiedzić jeszcze Niepruszewo. Zaczęliśmy od rzutu okiem na pięknie odrestaurowany pałac z XIX wieku. Widać, że jest on teraz w rękach prywatnych, cały teren jest bardzo zadbany. Przez płot widać zachowaną starą bramę wjazdową.
Kilka kroków dalej mamy neogotycki zabytkowy kościół pw. św. Wawrzyńca. Wybudowano go w 1580 roku. Na przykościelnym terenie znajduje się cmentarz.
To, z czym jednak Niepruszewo kojarzy się chyba najbardziej, to Jezioro Niepruszewskie. Znajduje się tam kąpielisko Ośrodka Sportu i Rekreacji w Buku. Jest tu plaża (latem strzeżona), marina z wypożyczalnią sprzętu, siłownia zewnętrzna, plac zabaw. Ze ścieżki edukacyjnej prowadzącej do jeziora możemy dowiedzieć się ciekawostek o tutejszej florze i faunie.
Polecam Wam taką wycieczkę, jeśli chcecie przechadzać się po miasteczku z dala od hałasu i tłumów.
Informacje praktyczne
Quest znajdziecie tutaj
Parafia św. Stanisława Biskupa – Mury 30
Kościół św. Krzyża – Bohaterów Bukowskich 20
Kino Wielkopolanin – plac Stanisława Reszki 29
Sala Miejska – dawna synagoga – Mury 5
Dawna szkoła talmudyczna – Mury 4
Cmentarz żydowski – na terenie Wielkiej Wsi, google znajduje jako “cmentarz żydowski Buk”
Pomnik Bohaterów Ziemi Bukowskiej – na placu przed kinem
Powstańczy Mural – Szarych Szeregów 10
Dokładnych adresów pozostałych budynków nie będę podawać, żeby nie było za łatwo na queście. 😉
Pałac Niepruszewo – Starowiejska 21, Niepruszewo
Kościół św. Wawrzyńca – Starowiejska 28, Niepruszewo
Kąpielisko – Poznańska 20, Niepruszewo