W poprzednim wpisie z serii poznańskiej przybliżyłam Wam Wildę na północ od ul. Hetmańskiej. Dziś przeniesiemy się do części południowej.
HCP i ślady Poznańskiego Czerwca ‘56
Choć i w tej części mamy zabytki i klimatyczne kamienice, to motywem przewodnim południowej Wildy jest HCP – przedsiębiorstwo H. Cegielski – Poznań S.A., zwane w mieście “Ceglorzem”. Firmę założył Hipolit Cegielski w 1846 roku. Zaczęło się od sklepu z wyrobami żelaznymi, potem był warsztat naprawy narzędzi rolniczych, a skończyło się na fabryce. Na początku z linii produkcyjnych zjeżdżały lokomobile i lokomotywy parowe, dziś są to m.in. silniki okrętowe, lokomotywy saplinowe i elektryczne oraz wagony kolejowe. Wydzielone jest kilka spółek o różnych profilach.
![H. Cegielski – Poznań S.A.](https://zrpw.pl/wp-content/uploads/2023/09/IMG_20230423_124314-scaled.jpg)
![H. Cegielski – Poznań S.A.](https://zrpw.pl/wp-content/uploads/2023/09/IMG_20230423_124526-scaled.jpg)
![Lokomotywa HCP](https://zrpw.pl/wp-content/uploads/2023/09/IMG_20230423_110015-scaled.jpg)
![Lokomobila przed H. Cegielski – Poznań S.A.](https://zrpw.pl/wp-content/uploads/2023/09/IMG_20230423_124348-scaled.jpg)
To właśnie w Ceglorzu 28 czerwca 1956 roku rozpoczął się protest, który przekształcił się w Poznański Czerwiec ‘56. W okolicy zakładu znajdziemy liczne upamiętnienia tych wydarzeń (jak również innych ważnych momentów w historii).
![Upamiętnienie ofiar wojny, Wilda, Poznań](https://zrpw.pl/wp-content/uploads/2023/09/IMG_20230423_105616-scaled.jpg)
![Upamiętnienia Poznańskiego Czerwca '56, Wilda, Poznań](https://zrpw.pl/wp-content/uploads/2023/09/IMG_20230423_105659-scaled.jpg)
![Upamiętnienia Poznańskiego Czerwca '56, Wilda, Poznań](https://zrpw.pl/wp-content/uploads/2023/09/IMG_20230423_105927-scaled.jpg)
![Upamiętnienia Poznańskiego Czerwca '56, Wilda, Poznań](https://zrpw.pl/wp-content/uploads/2023/09/IMG_20230423_124620-scaled.jpg)
Po sąsiedzku znajduje się także szpital HCP.
![Szpital HCP, Poznań](https://zrpw.pl/wp-content/uploads/2023/09/IMG_20230423_124154-scaled.jpg)
Kolonia robotników kolejowych
Kierując się w dół, w stronę Dębca, będziemy mieli okazję zobaczyć kilka ciekawych zespołów zabudowań. Pierwszy z nich to kolonia robotników kolejowych, wybudowana na początku XX w. przez znaną nam już spółdzielnię Spar- und Bauverein. Składa się na nią długi dom wzdłuż ul. 28 Czerwca 1956, z obszerną bramą, przez którą dostajemy się do zlokalizowanych na tyłach piętrowych domów z cegły. Każdy z domów zaopatrzono w mały ogródek. Budynki zachowały się właściwie w niezmienionej formie, są dobrze utrzymane i zamieszkiwane do dziś.
![Kolonia robotników kolejowych, Wilda, Poznań](https://zrpw.pl/wp-content/uploads/2023/09/IMG_20230423_110057-scaled.jpg)
![Kolonia robotników kolejowych, Wilda, Poznań](https://zrpw.pl/wp-content/uploads/2023/09/IMG_20230423_110155-scaled.jpg)
![Kolonia robotników kolejowych, Wilda, Poznań](https://zrpw.pl/wp-content/uploads/2023/09/IMG_20230423_110230-scaled.jpg)
Kolonia kolejowa przy pl. Lipowym
Ta część, wybudowana po 1910 roku, była przeznaczona dla bogatszych pracowników. Składa się na nią 47 działek, na których postawione zostały jednopiętrowe wille z dużymi ogrodami, a wszystko to skupione jest wokół kameralnego placu Lipowego. Budynki reprezentują różne style architektoniczne.
![Kolonia kolejowa przy pl. Lipowym, Wilda, Poznań](https://zrpw.pl/wp-content/uploads/2023/09/IMG_20230423_110911-scaled.jpg)
![Kolonia kolejowa przy pl. Lipowym, Wilda, Poznań](https://zrpw.pl/wp-content/uploads/2023/09/IMG_20230423_110947-scaled.jpg)
Cmentarz Bożego Ciała
Kawałek dalej położony jest zabytkowy cmentarz Bożego Ciała, należący do parafii o tej samej nazwie. Założono go w 1912 roku i zajmował wówczas 6,5 hektara. W 1932 r. powiększono go o kolejne 2,1 ha. W latach 1968 – 2001 wstrzymano tu pochówki, dzięki czemu zachował swój unikatowy charakter i jest uważany za jeden z najładniejszych cemantarzy parkowych w regionie. Pochowano tu wiele rodzin z Wildy i Dębca, w tym bamberskich. Po więcej historii dotyczącej tego cmentarza odsyłam do e-lapidarium.
![Cmentarz Bożego Ciała](https://zrpw.pl/wp-content/uploads/2023/09/IMG_20230423_111611-scaled.jpg)
![Cmentarz Bożego Ciała](https://zrpw.pl/wp-content/uploads/2023/09/IMG_20230423_111644-scaled.jpg)
![Cmentarz Bożego Ciała](https://zrpw.pl/wp-content/uploads/2023/09/IMG_20230423_111902-scaled.jpg)
![Cmentarz Bożego Ciała](https://zrpw.pl/wp-content/uploads/2023/09/IMG_20230423_112140-scaled.jpg)
![Cmentarz Bożego Ciała](https://zrpw.pl/wp-content/uploads/2023/09/IMG_20230423_112422-scaled.jpg)
![Cmentarz Bożego Ciała](https://zrpw.pl/wp-content/uploads/2023/09/IMG_20230423_112742-scaled.jpg)
Kolonia mieszkaniowa przy ul. Wspólnej
To osiedle powstało z zupełnie innych przyczyn niż poprzednie, które mijaliśmy. Otóż w 1929 roku miała się odbyć Powszechna Wystawa Krajowa i w związku z tą inwestycją, trzeba było przesiedlić mieszkańców z Łazarza. I właśnie tu, na Wspólnej, mieli znaleźć swój nowy dom. I to dom dość nietypowy, bo składający się…z jednego budynku! Ale nie byle jakiego, tylko takiego, który zajmował cały kwartał między Wspólną, Rolną a Tokarską. Jeden wielki prostokąt, a w środku podwórko o niebagatelnej powierzchni 8400 m²!!! Niestety nie da się tam tak po protu wejść, więc nie mieliśmy możliwości go zobaczyć.
![Kolonia mieszkaniowa przy ul. Wspólnej, Wilda, Poznań](https://zrpw.pl/wp-content/uploads/2023/09/IMG_20230423_113256-scaled.jpg)
Zespół mieszkaniowy przy ul. Wspólnej 51-61
Ostatnim kompleksem z początków XX wieku, najmniej myślę wyróżniającym się, jest ten przy Wspólnej 51-61. Budynki stylem nawiązywać miały do małomiasteczkowych polskich kamienic z przełomu XVIII i XIX wieku.
![Zespół mieszkaniowy przy ul. Wspólnej 51-61, Wilda, Poznań](https://zrpw.pl/wp-content/uploads/2023/09/IMG_20230423_114306-scaled.jpg)
IPN
Warto wspomnieć, że na Wildzie znajduje się poznański oddział Instytutu Pamięci Narodowej.
![IPN Poznań](https://zrpw.pl/wp-content/uploads/2023/09/IMG_20230423_115411-scaled.jpg)
Willa Brunona Hermanna
Ostatnim punktem, na który chcę zwrócić Waszą uwagę, jest zabytkowa willa. Postawił ją w 1895 roku Brunon Harmann, który był jednym z przemysłowców industrializujących Wildę. Do niego należał m.in. młyn Hermanka. Przy willi zaś zlokalizowany był jego zakład obrobki drewna. Po II wojnie światowej w budynku mieściło się przedszkole dla dzieci pracowników HCP. W 1996 roku willę zakupił UAM, jednak od wielu lat dom stał pusty. Nie wiem, jaki jest obecny status, znalazłam jedynie ogłoszenie o sprzedaży, które jest już nieaktywne. Mam nadzieję, że znajdzie się ktoś z pieniędzmi i pomysłem, aby taki zabytek nie niszał, a służył lokalnej społeczności.
![Willa Brunona Hermanna, Poznań](https://zrpw.pl/wp-content/uploads/2023/09/IMG_20230423_123951-scaled.jpg)
![Willa Brunona Hermanna, Poznań](https://zrpw.pl/wp-content/uploads/2023/09/IMG_20230423_124052-scaled.jpg)
Informacje praktyczne
H.CEGIELSKI-POZNAŃ S.A. – 28 Czerwca 1956 r. 223/229
Kolonia robotników kolejowych na Wildzie – róg Wspólnej i Hutniczej
Kolonia kolejowa – pl. Lipowy
Cmentarz Bożego Ciała – Bluszczowa 14
Kolonia mieszkaniowa przy ul. Wspólnej – zabudowy kwartału ulic Wspólna – Rolna – Tokarska
Zespół mieszkaniowy – ul. Wspólna 51-61
Instytut Pamięci Narodowej – Rolna 45A
Willa Brunona Hermanna – 28 Czerwca 1956 r. 188