Stare Miasto

Moi Drodzy, na zakończenie wakacji zapraszam Was do najciekawszej turystycznie części Koła, czyli na Stare Miasto, tzw. wyspę.

Osiedle to położone jest między dwoma odnogami Warty i połączone jest mostami z sąsiednimi osiedlami Warszawskim i Kaliskim.

Willa “Sejmik”

Spacer po Starym Mieście rozpoczniemy od willi Henryka Fiałkowskiego, nazywanej willą Sejmik. Ten zabytkowy budynek pochodzi z przełomu XIX i XX wieku, a jego pierwszym właścicielem był Aleksander Cyprian von Kreutz (do którego należał także pałacu w Kościelcu). W latach 20-tych XX wieku willę nabył doktor Henryk Fiałkowski, który był twórcą i pierwszym dyrektorem kolskiego szpitala. Od 1929 roku budynek był własnością władz miejskich i siedzibą sejmiku powiatowego. W późniejszych latach znajdowały się tam szkoła, a następnie internat. Aktualnie willa stoi pusta, czekając, aż swoją siedzibę przeniesie tam Muzeum Technik Ceramicznych.

• 

• 

Pomnik „Bojownikom o wolność i niepodległość”

Dalsze kroki kierujemy nad rzekę, do znajdującego się tam pomnika “Bojownikom o wolność i niepodległość”. Pierwotnie został on wzniesiony w hołdzie powstańcom styczniowym. W obecnej formie obelisku z orłem powstał w 1934 roku, później w 1962 r. odbudowano go po wojennych zniszczeniach. Dziś upamiętnia ofiary walk o wolność z lat 1831, 1863, 1914-1918 oraz 1939-1945.

• 

Kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny i klasztor bernardynów

Docieramy do pierwszej z dwóch świątyń na kolskiej wyspie, czyli do kościoła przy klasztorze ojców Bernardynów. Zakonnicy do Koła zostali sprowadzeniu już w 1456 roku. Pierwotny kościół jednak nie zachował się do naszych czasów, głównie przez zniszczenia spowodowane przez pobliską Wartę. Obecna świątynia konsekrowana była w 1788 roku.

• 

• 

Rokokowe wnętrze, jasne, ciepłe, bogate w złote zdobienia i figury aniołów w różnej postaci, jest moim zdaniem najładniejszym z wnętrz kolskich kościołów.

• 

• 

• 

Na uwagę zasługuje portret trumienny wraz z epitafium Rozalii Gurowskiej, córki ostatniego kolskiego starosty. Dziewczyna zmarła mając jedynie 21 lat, a w trumience pod filarem pochowane jest ponoć jej serce.

• 

W Wielkim Tygodniu można także zajrzeć do podziemi kościoła, gdzie znajdują się groby zakonników i dobrodziejów zakonu. Na pewno zwiedzimy je, gdy będzie okazja.

Gmach Urzędu Miejskiego

Pomiędzy klasztorem a farą znajduje się budynek, który od swoich początków pełnił funkcję siedziby władz. Po oddaniu do użytkowania w 1883 roku mieściła się tu administracja powiatowa, dziś pracują tu miejscy urzędnicy. Ciekawostką jest, że w czasach zaboru rosyjskiego była tu kaplica prawosławna.

• 

• 

Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego

Tuż obok znajduje się kolska fara, czyli kościół pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego. Stanowi ona przeciwwagę dla sąsiedniego klasztoru, gdyż jest świątynią typowo gotycką.

• 

Jej wnętrze jest mroczne i poważne. Na pewno dużym atutem są organy, których dźwięk świetnie wpisuje się w ten gotycki klimat. Warto przyjrzeć się sklepieniu, które barwą i zdobieniem przypomina nieboskłon pełen gwiazd.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Jednym z najciekawszych punktów jest zapewne płyta nagrobna Jana z Garbowa, kolskiego starosty, który był synem samego Zawiszy Czarnego!

• 

• 

Ratusz

Sercem Starego Miasta jest ratusz. Oryginalny budynek pochodził z XVI wieku, jednak w międzyczasie był wielokrotnie przebudowywany i odbudowywany, między innymi po pożarach. 25 maja 1987 roku doszło do katastrofy budowlanej, podczas której zawaliła się wieża, niszcząc znaczną część ratusza. Został on jednak odrestaurowany i pełni obecnie rolę siedziby urzędu miasta, mieści się tu między innymi sala ślubów. Na piętrze natomiast jest wystawa należąca do Muzeum Technik Ceramicznych.

• 

W wybrane wakacyjne niedziele można także wejść na wieżę i popatrzeć z góry na miasto.

• 

• 

Stary Rynek

Ratusz znajduje się na Starym Rynku, nie jest on jednak jedynym ciekawym budynkiem. Warto przyjrzeć się okalającym go kamienicom, gdyż cały układ starówki wpisany jest do rejestru zabytków. Zabytkowe są kamienice przy ul. Stary Rynek 26 – dawny hotel i restauracja (obecnie przerabiane na mieszkania) oraz prz ul. Grodzkiej 2, pozostałość po jatkach miejskich, czyli miejscu handlu, działającym jeszcze do lat 50-tych ubiegłego wieku. Po sąsiedzku, przy Grodzkiej 9, w latach 1945-1956 była siedziba NKWD i UB.

• 

• 

• 

Nowy Rynek i synagogi

Oprócz Starego Rynku, mamy także Nowy Rynek. Dawniej był tu teatr, odbywały się targi i jarmarki. Jego okolice zamieszkiwała głównie ludność żydowska. Około 1860 roku powstały tu synagogi – mała i wielka. Zostały zniszczone podczas wojny przez nazistów, a kolscy Żydzi wywiezieni zostali do pobliskiego obozu zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem. Dziś bożnice upamiętnia pomnik, na ich dawnym terenie zaś znajdują się blaszane garaże. Przypomnę, że w Kole są również pozostałości po żydowskim cmentarzu na osiedlu Płaszczyzna.

• 

• 

• 

Spichlerz

Pochodzący z przełomu XVIII i XIX wieku spichlerz zbożowy jest ostatnim zachowanym w Kole pruskim magazynem. Dawniej stało ich tu kilkanaście, a wyburzone zostały pod budowę fabryki “Zremb”. Budynek stanowi własność prywatną i nie można go zwiedzać.

• 

Muzeum Technik Ceramicznych

Muzeum powstało w 1975 roku i jest jedyną tego typu jednostką w Polsce. Jego pomysłodawcą był Czesław Freudenreich, właściciel kolskiej fabryki fajansu. 

Stała wystawa „Fajans kolski – formy, dekoracje, techniki zdobnicze” znajduje się w ratuszu i przybliża historię zarówno samej fabryki i jej produktów, jak również po części rodziny Freudenreichów.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

W głównym budynku można natomiast oglądać wystawy czasowe. Aktualnie jest to wystawa „W koło ceramiki” przygotowana przez Pracownię Konserwacji i Restauracji Ceramiki Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Można na niej zobaczyć, w jaki sposób dokonuje się renowacji przedmiotów muzealnych.

• 

• 

• 

• 

W dużej części wycieczki jako przewodnik towarzyszył nam dyrektor muzeum, pan Tomasz Nuszkiewicz, któremu bardzo dziękujemy za obszerny komentarz historyczny.

Informacje praktyczne

Istnieje możliwość zwiedzania tej części miasta z questem – link na stronie biblioteki.

Willa Sejmik – ul. Mickiewicza 27

Pomnik „Bojownikom o wolność i niepodległość” – nad rzeką przy moście Kaliskim, po tej samej stronie ulicy, co willa Sejmik

Kościół Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny i klasztor bernardynów – ul. Klasztorna 1

Gmach Urzędu Miejskiego – ul. Mickiewicza 12

Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego – ul. Wyszyńskiego 18

Ratusz – Stary Rynek 1, w sprawie wejścia na wieżę ratuszową najlepiej kontaktować się z muzeum

Spichlerz – ul. Żelazna 5

Muzeum Technik Ceramicznych – ul. Kajki 44; godziny otwarcia i cennik na stronie muzeum

Istnieje możliwość bezpłatnego zwiedzania kolskich zabytków z przewodnikiem, w celu umówienia się należy kontaktować się z muzeum.